پایگاه خبری فیروزه کویر (امامزاده سیدجلال الدین )

خشک‌سالی در استان کرمان داستان تکراری است که هرروز بر ابعاد و مشکلاتش افزوده می‌شود، افت شدید منابع آب‌های زیرزمینی، نشست دشت‌ها، مهاجرت روستاییان به شهرها و خالی شدن روستاها از سکنه و کاهش تولید محصولات کشاورزی و دامی و تأمین آب شرب ازجمله تبعات کمبود آب در استانی است که طبق برنامه توسعه مهم‌ترین محور توسعه آن کشاورزی است.

در حالی در سال آبی جاری نسبت به سال قبل میزان بارندگی در استان کرمان ۱۰ درصد کاهش‌یافته که درجه دمای هوا یک تا ۱.۵ درجه به‌صورت متوسط افزایش‌یافته و اکثر شهرهای استان دمای ۵۰ درجه را نیز تجربه کردند که منجر به تبخیر بیشتر منابع آبی سطحی و فشار بیشتر برای برداشت آب از منابع آب زیرزمینی شده است.

وضعیت منابع آبی استان کرمان

طبق آمار منتشرشده، در سطح استان کرمان ۲۹ هزار و ۱۴۷ حلقه چاه عمیق و نیمه عمیق مجاز ، هزار و ۹۳۰ رشته قنات و ۱۷۱ دهنه چشمه وجود دارد که ۹۰.۳۸ درصد از منابع آب زیرزمینی توسط چاه‌ها، ۵.۹۸ درصد قنوات و مابقی از چشمه‌ها برداشت می‌شود و ۹۵.۸۶ درصد آب در بخش کشاورزی، ۳.۳۴ درصد در بخش شرب و ۰.۸ درصد در بخش صنعت مصرف می‌شود.

این آمارها نشان می‌دهد بیشترین میزان برداشت آب در استان کرمان در بخش کشاورزی انجام می‌شود و طبق اعلام سازمان زمین‌شناسی کرمان بسیاری از دشت‌های کرمان به‌ویژه دشت کرمان، رفسنجان، زرند و سیرجان با بحران شدید کمبود آب مواجه شده‌اند و بحران آب در کرمان وارد مرحله غیرقابل‌بازگشت شده است.

فشار بر روی سفره‌های آب زیرزمینی ادامه دارد و درنتیجه خشک‌سالی در کرمان تشدید شده است که این امر در افزایش طوفان‌های شن، گردوغبار، توسعه بیابان‌ها، افزایش مهاجرت‌ها و خالی شدن روستاها از سکنه تاثیرگذار بوده است

بااین‌وجود فشار بر روی سفره‌های آب زیرزمینی ادامه دارد و درنتیجه خشک‌سالی در کرمان تشدید شده است که این امر در افزایش طوفان‌های شن، گردوغبار، توسعه بیابان‌ها، افزایش مهاجرت‌ها و خالی شدن روستاها از سکنه تاثیرگذار بوده است.

در این شرایط به نظر می‌رسد؛ اجرای طرح همیاران آب در استان کرمان که نخستین طرح استاندار کرمان برای مقابله با خشک‌سالی در استان بود توانسته است در راستای صرفه‌جویی درزمینهٔ مصرف آب تا حدودی تأثیرگذار باشد بطوریکه در سال جاری ۶۶۵ میلیون مترمکعب در مصرف آب صرفه‌جویی به همراه داشته است، بااین‌وجود به نظر می‌رسد در استانی که بخش قابل‌توجهی از آب در دسترس در حال هدر رفت است باید درزمینهٔ مصرف بهینه آب در بخش کشاورزی چاره‌اندیشی فوری انجام شود.

معاون عمرانی استاندار کرمان در گفتگو با مهر در این خصوص اظهار داشت: در چارچوب طرح همیاران آب ۱۷ مصوبه برای دوره‌ای ۱۰ ساله تصویب شد و امیدواریم با اجرای این طرح از میزان مشکلات کاسته شود.

ابوالقاسم سیف الهی از وجود حالت بحرانی در ۷۰ درصد روستاها و ۳۰ درصد شهرهای استان برای مقابله با خشک‌سالی خبر داد و خواستار همکاری مردم برای صرفه‌جویی در مصرف آب شد.

وی افزود: دشت‌های استان کرمان در ۱۵ سال گذشته به دلیل خشک‌سالی و برداشت بی‌رویه آب با افت شدید سطح آب مواجه شده است.

۷۰ درصد روستاهای کرمان در شرایط بحرانی

معاون عمرانی استاندار کرمان خاطرنشان کرد: بحران آب در برخی روستاها موجب بروز پدیده حاشیه‌نشینی در اطراف شهرها شده است و وضعیت کیفی کشاورزی در این استان مناسب نیست.

وی ادامه داد: متوسط بارندگی در استان کرمان ۱۲۰ میلی‌متر است که بیانگر وضعیت نامناسب آب در این استان است.

سیف الهی گفت: ۳۴ هزار حلقه چاه در استان کرمان وجود دارد که ۲۴ مورد از این چاه‌ها مجاز و ۱۰ هزار حلقه چاه به‌صورت غیرمجاز حفرشده است.

معاون عمرانی استاندار کرمان افزود: ۹۴ درصد آب استان کرمان در بخش کشاورزی، ۱.۴ درصد صنعت و ۴ درصد در بخش آشامیدنی مصرف می‌شود.

وی ادامه داد: شش مصوبه در راستای بهینه‌سازی مصرف آب کشاورزی در شمال و جنوب استان کرمان اجراشده است.

با استفاده از روش‌های به زراعی و خاموشی ۴۵ روزه موتورپمپ‌های کشاورزی در شهرستان‌های شمالی، نصب کنتورهای هوشمند و تعیین تکلیف چاه‌های غیرمجاز موفق شدیم صرفه‌جویی زیادی در مصرف آب داشته باشیمسیف الهی افزود: با استفاده از روش‌های بهزراعی و خاموشی ۴۵ روزه موتورپمپ‌های کشاورزی در شهرستان‌های شمالی، نصب کنتورهای هوشمند و تعیین تکلیف چاه‌های غیرمجاز موفق شدیم صرفه‌جویی زیادی در مصرف آب داشته باشیم.

وی گفت: طرح آب مجازی در چارچوب طرح اقتصاد مقاومتی برای صرفه‌جویی در مصرف آب فرهنگ‌سازی کرده است.

معاون استاندار کرمان گفت: حدود ۲.۹ میلیون مترمربع در اختیار محیط‌زیست استان کرمان بوده که صرفه‌جویی بسیار خوبی به دلیل حفاظت از عرصه‌های منابع آبی انجام‌شده است.

وی گفت: پیش‌بینی می‌شود با اجرای طرح همیاران آب در کرمان در یک دوره ۱۰ سالانه ۸۰۵ میلیون مترمکعب آب در این استان صرفه‌جویی شود.

سیف الهی ادامه داد: در صورت تأمین منابع مالی از شش و نیم میلیارد مترمکعب آب مصرف‌شده حدود ۲ و نیم میلیارد مترمکعب در آینده صرفه‌جویی می‌شود.

مدیرعامل آب و فاضلاب استان کرمان نیز در تشریح آخرین وضعیت منابع آبی استان کرمان نیز گفت: ۷۳۰ روستا در استان کرمان فاقد لوله‌کشی آب آشامیدنی بوده و با تانکر آب‌رسانی می‌شوند.

علی رشیدی اظهار داشت: امروزه آب از مقوله محلی خارج‌شده و یکی از مشکلات اصلی در روستاها، ناپایداری سفره‌های زیرزمینی است

وی افزود: مسیر طولانی باید طی شود تا بتوانیم به منطقه‌ای برای تأمین آب برسیم که سفره‌های زیرزمینی ناپایداری هستند.

این مسئول با اشاره به اینکه آب یک‌زبان مشترک می‌خواهد و در این بخش باید هم‌زبان شویم ابراز داشت: رسانه‌ها می‌توانند در این زمینه تأثیر بسزایی داشته باشند و دقیق به مردم اطلاع‌رسانی کنند.

کیفیت آب شرب در کرمان کاهش یافت

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب روستایی استان کرمان تصریح کرد: پایین بودن و بی‌ارزش بودن قیمت آب و تعرفه آب به‌ویژه در بخش کشاورزی باعث بخشی از نابسامانی‌های آب در کشور شده است.

رشیدی عنوان کرد: مشکلات کمی آب تأثیر بسیاری بر کیفیت آب گذاشته و برداشت بی‌رویه موجب اسیدی، شور و تلخ شدن آب‌ها می‌شود.

وی با اشاره به اینکه یک وفاق ملی در موضوع آب به وجود آمده و در اولویت همه مردم قرار دارد افزود: استاندار کرمان درزمینهٔ حل مشکل کم‌آبی همت ویژه‌ای به کار گرفته است.

رشیدی گفت: پنج هزار و ۱۷۷ روستا در استان کرمان که ۱۰ درصد از روستاهای سطح کشور را در برگرفته و با تبخیر و تعرق بسیار روبرو است؛ کرمان جز استان‌های خشک و نیمه‌خشک هستیم.

پنج هزار و ۱۷۷ روستا در استان کرمان که ۱۰ درصد از روستاهای سطح کشور را در برگرفته و با تبخیر و تعرق بسیار روبرو است؛ کرمان جز استان‌های خشک و نیمه‌خشک هستیممدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان کرمان در ادامه تصریح کرد: در جنوب و شرق استان کرمان نیاز به اطلاع‌رسانی بیشتری از وضعیت آبی استان برای صرفه‌جویی در آب وجود دارد.

این مسئول بیان داشت: در شمال استان کرمان برای مصرف بهینه آب اقدامات خوبی داشته‌ایم و کاهش مصرف داشته‌ایم.

وی اظهار داشت: در برخی از استان‌ها مردم گمان می‌کنند در بخش کشاورزی به دلیل کم‌آبی می‌توانند از آب شرب استفاده کنند و در جنوب و شرق استان کرمان از این موارد بسیار است.

رشیدی با اشاره به اینکه آب مصرفی روزانه شهرها در ایران هر نفر ۲۵۰ لیتر است گفت: در روستاها آب مصرفی هر نفر روزانه ۱۷۰ لیتر است ما نیز باید در صرفه‌جویی تلاش جدی داشته باشیم.

این مسئول با اشاره به اینکه در استان کرمان بیش از ۷۳۰ روستا فاقد لوله‌کشی و آب آشامیدنی هستند ابراز داشت: در ۹۰۶ روستا از طریق تانکر آب آب‌رسانی می‌کنیم.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان کرمان افزود: در استان کرمان در ۶۲۰ روستا که قبلاً آب تأمین‌شده، با کمبود آب مواجه هستند

وی در ادامه گفت: در این روستاها کمبود بیش از ۷۰۰ لیتر آب در ثانیه است و برای جبران آن ۱۳۰ میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد و امیدواریم با اتفاق‌نظری که در کشور به وجود آمده، اعتباری برای حل بحران آب به‌ویژه در استان کرمان اختصاص داده شود.

این مسئول ابراز داشت: طبق مصوبات ۱۷ گانه طرح همیاران آب استان کرمان طی سال گذشته ۳۸۰ کنتور شبکه تعویض، سه هزار و ۸۰۰ انشعاب غیرمجاز جمع‌آوری‌شده است.

رشیدی با اشاره به برنامه پنج‌ساله کشور تصریح کرد: طبق برنامه پنج‌ساله باید ۳۰ هزار کنتور خراب تعویض شود که در سال اول ۲۰ هزار از کنتورهای خراب تعویض شده است.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان کرمان گفت: اولویت شرکت آب و فاضلاب استان کرمان با روستاهای فاقد آب است و بخشی از آب شرب روستاهای استان از طریق ۵۹۸ حلقه چاه تأمین می‌شود.

رشیدی تصریح کرد: آب روستاهای کشیت، نسک، حرمک از توابع شهرستان گلباف شور و با EC بالا است ولی مشکل بهداشتی ندارد.

وی ابراز داشت: «کشیت» اولین روستایی است که شرکت آب و فاضلاب در آنجا آب‌شیرین‌کن نصب کرد و همچنین نصب آب‌شیرین‌کن برای «حُرمک» و کشیت در صورت تأمین اعتبار انجام خواهد شد.

به نظر می رسد با توجه به اجرای برخی طرحهای انتقال حوزه به حوزه آب این امید می رود که مشکل تامین آب استان کرمان در میان مدت و بلند مدت کاهش یابد اما به نظر می رسد برای رفع مشکلات موجود در کوتاه مدت صرفه جویی در مصرف آب مهمترین عامل در رفع مشکلات ناشی از کم آبی خواهد بود.